प्रस्तावना
प्राचीन काळी येथे ब्रह्मचर्य आश्रम, गृहस्थ आश्रम, बनप्रस्थ आश्रम आणि सन्यास आश्रम असे चार आश्रम होते. आयुष्याची पहिली २५ वर्षे ब्रह्मचर्य आश्रमासाठी राखून ठेवण्यात आली होती. ज्यामध्ये प्रत्येक व्यक्ती ब्रह्मचर्य व्रत पाळून गुरुकुलात शिक्षण घेत असे. शिकण्याच्या प्रगतीच्या या काळाला विद्यार्थी जीवन असे म्हणतात.

आजही जीवनाचा प्रारंभिक टप्पा म्हणजे ज्ञान प्राप्तीचा टप्पा आहे. ज्ञान प्रत्येक स्तरावर उपलब्ध असले तरी जीवनाच्या सुरुवातीच्या टप्प्यात जेव्हा तो ज्ञान मिळवण्यासाठी शाळेत जातो. त्या अवस्थेला विद्यार्थी जीवन म्हणतात.

अर्थ आणि महत्त्व
विद्यार्थी हा शब्द स्वतःच खूप व्यापक अर्थ प्रकट करतो, परंतु सामान्य अर्थाने तो विद्या आणि अर्थ या दोन शब्दांनी बनलेला संयुक्त शब्द आहे. विद्या म्हणजे जो ज्ञान शोधतो त्याला विद्यार्थी म्हणतात. तथापि, प्रत्येक मनुष्य हा आयुष्यभर विद्यार्थी असतो.

प्रत्येक व्यक्ती प्रत्येक पावलावर खूप काही शिकत राहते, पण साध्या अर्थाने शाळेत जाऊन ज्ञान शिकणारे मूल म्हणजे विद्यार्थी. विद्यार्थी जीवन हा सर्व मानवी जीवनाचा पाया आहे. ज्यावर आपल्या जीवनाची भव्य इमारत बसलेली आहे. म्हणूनच विद्यार्थी जीवन खूप महत्त्वाचे आहे.

आयुष्याचा गोड टप्पा
विद्यार्थी जीवन हा जीवनाचा गोड टप्पा म्हणता येईल. ही जीवनातील आनंदाची आणि आनंदाची स्थिती आहे. या जीवनातील दु:ख आणि चिंता क्षणिक आहेत, ज्या पाण्यात बुडबुड्याप्रमाणे तरंगतात आणि अदृश्य होतात. या जीवनात माणूस खेळून, खेळून जीवनाचा आनंद घेतो.

आदर्श विद्यार्थ्याला अभ्यासात कोणतेही दु:ख किंवा चिंता नसते. हे त्याचे कर्तव्य आहे. कर्तव्य बजावून दु:ख आणि काळजीचा प्रश्नच उद्भवत नाही. विद्यार्थ्याच्या आयुष्यातील सर्व घडामोडी त्याला आयुष्यभर आठवतात आणि त्या आठवूनच आनंद वाटतो. तर हा जीवनाचा गोड टप्पा आहे.

स्वतःचा एक वेगळा गोडवा असतो जो आयुष्यभर गोडवा देत राहतो. म्हणूनच प्रत्येक विद्यार्थ्याने आपले आनंदाचे क्षण गोड घालवले पाहिजेत. या जीवनात एक विचित्र आनंद आहे जो पुन्हा येत नाही.

विद्यार्थी जीवनाचे वैशिष्ट्य
सर्व प्रकारचे ज्ञान मिळवणे हे विद्यार्थी जीवनाचे प्रमुख वैशिष्ट्य आहे. विद्यार्थ्याला प्रत्येक क्षणी काहीतरी शिकावे लागते. केवळ पुस्तकी ज्ञान मिळवणे म्हणजे विद्यार्थी जीवन संपत नाही. जीवनातील प्रत्येक क्षेत्राचे ज्ञान मिळवून त्याचा सर्वांगीण विकास करणे हे सध्या विद्यार्थ्याचे परम कर्तव्य आहे. आजकाल शाळांमध्ये सर्व प्रकारची साधने उपलब्ध आहेत ज्याद्वारे ते त्यांचे ज्ञान मिळवू शकतात.

आदर्श विद्यार्थ्याची वैशिष्ट्ये
येथे विद्यार्थ्यासाठी पाच गुण सांगण्यात आले आहेत, ते पुढीलप्रमाणे, विद्यार्थ्याने कावळ्याप्रमाणे शोधण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे, बगळाप्रमाणे एकाग्र रहावे, कुत्र्यासारखे झोपेत सावध रहावे आणि अन्न आणि ब्रह्मचर्य यासारखे इतर गुणांनी संपन्न असले पाहिजे. इत्यादी.

हे वर नमूद केलेले गुण भूतकाळातील विद्यार्थ्यासाठी विहित केलेले होते परंतु ते आजच्या विद्यार्थ्यामध्ये असणे आवश्यक आहे. कारण हे गुण असल्याने विद्यार्थ्याला योग्य ज्ञान मिळू शकते. कोणतीही गोष्ट शिकण्यासाठी एकाग्रता आवश्यक असते. अधिक खाणे, अधिक झोपणे हे ज्ञानप्राप्तीमध्ये अडथळा आहे.

विद्यार्थ्यांची जबाबदारी
विद्यार्थ्यावर त्याच्या भविष्याची मोठी जबाबदारी असते. त्याचे भविष्य उज्वल करण्यासाठी त्याला स्वतःला उज्ज्वल गुणांनी साचेबद्ध करावे लागेल. त्याच्या अंगी येणारे गुण, सवयी आणि वृत्ती त्याच्यासाठी दिशा ठरतात. त्याला वाईट व्यसनांपासून आणि दुर्गुणांपासून स्वतःचे संरक्षण करावे लागेल कारण ते त्याच्या भविष्यातील सवयीमध्ये बदलतात.

याशिवाय आजही विद्यार्थ्यावर मोठी जबाबदारी आहे. विद्यार्थ्याची मुख्य जबाबदारी म्हणजे त्याच्या शाळेतील सार्वजनिक वस्तूंचे संरक्षण करणे, त्यांना स्वतःचे समजणे. त्याच्यावर भविष्याचे खूप मोठे ओझे आहे जे त्याला मोठ्या कर्तव्याने पार पाडायचे आहे.

आजचा विद्यार्थी हा देशाचा भावी नेता आहे. देशाला पुढे नेण्यासाठी विद्यार्थी जागरूक असतील तरच देश प्रगतीच्या दिशेने वाटचाल करेल.

निष्कर्ष
आदर्श विद्यार्थ्याने नेहमी आपल्या कर्तव्याची जाणीव ठेवली पाहिजे. शिस्तबद्ध जीवन विद्यार्थ्याला प्रगतीच्या शिखरावर घेऊन जाते. दुसरा विद्यार्थी इतरांकडून शिकतो आणि दुसरीकडे तो त्याच्या आदर्श गुणांनी इतरांना प्रभावित करतो. त्या विद्यार्थ्याकडे पाहूनच त्या देशातील समाजाची भविष्यातील प्रगती मोजता येते. म्हणूनच विद्यार्थ्याने आदर्श बनले पाहिजे.