Ghangad Fort Information in Marathi:- घनगड किल्ला ट्रेक हा महाराष्ट्रातील लोणावळा-खंडाळा पासून ३० किमी अंतरावर आहे. हा महाराष्ट्र राज्यातील पुण्यापासून सुमारे 100 किमी अंतरावर आहे आणि पुणे जिल्ह्याचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. (घनगड किल्ल्याची माहिती | Ghangad Fort Information) स्थानिक ग्रामस्थांच्या मदतीने या किल्ल्याचे नूतनीकरण समूहाने केले आहे. 2011-12 मध्ये जीर्णोद्धाराचे काम झाले.
घनगड हा ताम्हिणी घाटाच्या मध्यभागी वसलेला सुंदर किल्ला आहे. इंटरनेटवरील चित्रे थोडी दिशाभूल करणारी असू शकतात आणि तुम्हाला वाटेल की ट्रेक अवघड आहे, पण तसे नाही. हा एक तुलनेने सोपा ट्रेक आहे परंतु तरीही किल्ल्याच्या माथ्यावरून काही विहंगम दृश्ये दिसतात.
घनगड किल्ल्याचा इतिहास | History of Ghangad Fort
गडाच्या इतिहासाविषयी फारच कमी माहिती उपलब्ध आहे. जरी ते किमान 300 वर्षे जुने आहे. कैद्यांना ठेवण्यासाठी घनगड किल्ल्याचा वापर केला जात असे. पुणे ते कोकण या व्यापार मार्गावर लक्ष ठेवण्यासाठी वॉच टॉवर म्हणूनही त्याचा वापर केला जात असे. १८१८ पर्यंत मराठ्यांनी या किल्ल्यावर राज्य केले. १७ मार्च १८१८ रोजी कोरीगड पडल्यानंतर हा किल्ला ब्रिटिश सैन्याच्या ताब्यात देण्यात आला.
घनगड हे मुळशी नदीच्या पश्चिमेला वसलेले असून याला कोरबारासे मावळ असे म्हणतात. हा किल्ला कोरीगड, तेलबैला आणि सुधागड यांनी वेढलेला आहे, पण तरीही एकटा आणि वेगळा आहे.
किल्ल्याच्या इतिहासाबद्दल फारशी कागदपत्रे शोधलेली नाहीत. आधी कोळी सामंतांकडे, नंतर आदिलशहाकडे आणि नंतर मराठ्यांकडे. किल्ल्यावर राहण्याची सोय नाही. पण गरजाई मंदिरात साधारण 20 लोक सहज बसू शकतात. एकोला गावातून गडावर पोहोचायला अर्धा तास लागेल. गडावर पाणी उपलब्ध नाही. गिर्यारोहण आवश्यक आहे.
भूगोल घनगड किल्ला | Geography Ghangad Fort
घनगड किल्ल्याचा ट्रेक कोरीगड, तेलबेला आणि सुधागडने वेढलेला आहे पण तरीही निर्जन आणि दुर्गम आहे. किल्ल्याला दोन दरवाजे आहेत. मुख्य प्रवेशद्वाराला एक कमान गायब आहे. दुसऱ्या गेटच्या वाटेवर दगडी पाण्याची टाकी आहे. वर्षभर पिण्यासाठी पाणी उपलब्ध असते. बालेकिल्लावर काही जीर्ण इमारतींचे अवशेष आहेत. घनगड किल्ल्याच्या माथ्यावरून तेलबेला, कोरीगड, मुळशी धरण आणि सुधागड किल्ल्याचे विहंगम दृश्य दिसते.
घनगड किल्ल्याचे एक मनोरंजक आणि नयनरम्य वैशिष्ट्य म्हणजे डोंगराच्या भिंतीवरून पडलेला खडकांचा एक मोठा स्लॅब आणि अजूनही एक लहान बोगदा बनवून त्याच्या समोर उभा आहे. गुहेच्या मागील बाजूस एक गुहा आहे ज्यापर्यंत पोहोचणे कठीण आहे. खडकाच्या स्लॅबच्या पलीकडे पाण्याचे कुंड आहे ज्यामध्ये अतिशय जोखमीचा खुला मार्ग आहे.
किल्ल्याबद्दल फारसे काही सांगितले गेले नाही, किल्ल्याबद्दल कोणतीही कागदपत्रे उपलब्ध नाहीत. पण पेशव्यांनी या किल्ल्याचा वापर कैद्यांना ठेवण्यासाठी तुरुंग म्हणून केला असे म्हणतात.
हा किल्ला मुळात ‘कोळी सामंत’ने घेतला आणि नंतर ‘आदिलशाह’च्या काळात त्याने हा किल्ला ताब्यात घेतला आणि नंतर तो मराठ्यांच्या ताब्यात गेला.
Camping Ghangad Fort Information | कॅम्पिंग घनगड किल्ल्याची माहिती
कॅम्पिंगसाठी सर्वात आदर्श ठिकाण. गुहा उत्तम निवारा देतात आणि या लेण्यांसमोरील मोकळ्या जागेचा वापर शेकोटी बनवण्यासाठी आणि अन्न शिजवण्यासाठी केला जाऊ शकतो. जर तुमचा स्वतःचा तंबू असेल तर तसे काहीच नाही. गडाच्या माथ्यावर बरीच मोकळी जागा आहे जिथे तुम्ही तंबू ठोकू शकता. उघड्यावर जोराचा वारा त्रासदायक ठरू शकतो.
खेडी खूप लहान असल्याने आणि त्या गावात तुम्हाला काहीही मिळणार नाही म्हणून तुम्ही तुमच्यासोबत भरपूर अन्न आणि पाणी घेऊन जाण्याची खात्री करा.
Difficulty Level Ghangad Fort | अवघड पातळी घनगड किल्ला
हा ट्रेक अगदी सोपा आहे, तथापि, पावसाळ्यात नवशिक्या ट्रेकर्ससाठी हे थोडे कठीण असू शकते असे मला वाटते. शिवट्रेल ग्रुपने एका खडकावर शिडी लावून एक अप्रतिम काम केले आहे ज्याशिवाय लवकर ट्रेकर्स गडाच्या माथ्यावर पोहोचू शकले नसते.
Best time to visit the Ghangad Fort Trek | घनगड किल्ला ट्रेक ला भेट देण्याची उत्तम वेळ
पावसाळ्याच्या अखेरीपासून उन्हाळ्याच्या सुरुवातीपर्यंत घनगडला भेट देता येते. जे सप्टेंबर ते एप्रिल पर्यंत आहे, उन्हाळ्यात पाणी आणि इतर अनेक समस्या आहेत.
घनगड किल्ला आकर्षक ठिकाणे:
गडाच्या डावीकडून वाटेने गडावर जाता येते. मोठ्या प्रवेशद्वाराच्या उद्ध्वस्त वास्तूतून आत गेल्यावर तुम्हाला जुन्या वाड्यांचे काही अवशेष आणि काही पाण्याच्या टाक्या दिसतात, ज्या आता अतिशय वाईट अवस्थेत आहेत. किल्ल्यावरून सुधागड, सरसगड आणि तैलबैलाची भिंत, कोकणात उतरणारा नणंद घाट, सव्वाशिंचा घाट आणि भोरपयची नाळही दिसते.
राहण्याची सोय :
गडावर राहण्याची सोय नाही. पण गरजाई मंदिरात साधारण 20 जणांना सहज राहता येते.
तेथे पोहोचणे:
हवाई मार्गे:
जवळचे विमानतळ मुंबई आहे.
रेल्वेने :
तळेगाव दाभाडे रेल्वे स्टेशन बस स्टॉप घनगड अंतर – 66 किमी
रस्त्याने :
एकोळे गावातून गडावर जाण्यासाठी एकच वाट आहे. प्रथम लोणावळ्याला पोहोचा, आणि नंतर लोणावळ्यापासून सुमारे 40 किमी अंतरावर असलेल्या भाबुर्डे गावात जाण्यासाठी बस पकडा. नंतर आणखी 20 मि. गावातून चालणे तुम्हाला एकोले गावात घेऊन जाते. गडावर जाताना गर्जाई देवीचे मंदिर दिसते. या मंदिरात ‘श्री गराई महाराजाची आणि किल्ले घनगडाची’ असा शिलालेख आहे. या मंदिराच्या डाव्या बाजूने गडावर जाण्याचा मार्ग आहे. पुढे तुम्ही १५ फूट उंच खड्‍यावर पोहोचाल. त्यावर चढण्यासाठी लांब दोरी घेऊन जाण्याचा सल्ला दिला जातो, जो तुम्हाला थेट गडावर घेऊन जाईल.
Trail Ghangad Fort | पायवाट घनगड किल्ला
अकोले गावाच्या दक्षिणेकडे टेकडीवरून ट्रेकिंगची वाट सुरू होते. मार्ग चांगला परिभाषित आणि सुरक्षित आहे. ट्रेकिंगच्या मार्गावर घनदाट जंगल आहे. गडाच्या प्रवेशद्वारापर्यंत पोहोचण्यासाठी अर्धा तास लागतो. प्रवेशद्वाराजवळील सपाट मैदान किंवा गडावर जाणाऱ्या गर्जाई देवी मंदिरामुळे राहण्याची आणि तळ ठोकण्याची चांगली संधी मिळते. किल्ल्यावर सर्व ऋतूंमध्ये प्रवेश करता येतो, तथापि पावसाळ्यात अत्यंत सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे कारण प्रवेशद्वारचा एक भाग खुला आहे.
अलीकडे एका गटाने ही पायवाट ओलांडताना धरता येईल अशा केबल्स बसवल्या आहेत. अलीकडे एक लोखंडी शिडी बसवण्यात आली आहे जी अन्यथा अवघड 15 फूट रॉक पॅचमध्ये सहज प्रवेश देते. गडाच्या डाव्या बाजूने धोकादायक पायवाटेने ट्रेक करून किल्ल्याच्या मागील बाजूस असलेल्या गुहेत जाता येते. अनुभवी ट्रेकर्सनी या किल्ल्याला भेट द्यायलाच हवी. इकोलेचे ग्रामस्थ माफक दरात रात्रीच्या मुक्कामाची व जेवणाची व्यवस्था करतात.
How to reach to Ghangad Fort | घनगड किल्ल्यावर कसे जायचे
from Pune to Ghangad Fort | पुण्याहून घनगड किल्ल्याकडे जाणारा मार्ग
पुणे ते घनगड बसने
पुणे ते लोणावळ्यासाठी एसटी (राज्य परिवहन) बसेस उपलब्ध आहेत, पुणे ते लोणावळा सुमारे 70 किमी आहे, लोणावळ्यापासून 40 किमी अंतरावर असलेल्या भाबुर्डे गावापर्यंत बसेस उपलब्ध आहेत, त्यानंतर 20-25 मिनिटे चालत अकोले गावात पोहोचा.
घनगडहून पुण्याला जाणाऱ्या गाड्या
पुणे ते लोणावळ्यासाठी अनेक लोकल ट्रेन उपलब्ध आहेत, पुणे जंक्शन ते लोणावळा हे सुमारे ७० किमी आहे, लोणावळ्यापासून ४० किमी अंतरावर असलेल्या भाबुर्डे गावासाठी बस उपलब्ध आहे, त्यानंतर अकोले गावात जाण्यासाठी २०-२५ मिनिटे चालत जावे.
पुणे ते घनगड रस्त्याने
तिथून पुढे ‘ताम्हिणी घाट’ या वाटेने पीरंगात पोहोचून मुळशीला पोहोचा आणि जो मार्ग तुम्हाला भांबुर्डेला घेऊन जातो तोच मार्ग ताम्हिणी पार करून अकोला गाठा आणि तिथून ट्रेकतुमचा
From Mumbai to Ghangad Fort | मुंबई ते घनगड किल्ल्याचा मार्ग
मुंबई ते घनगड बसने
मुंबईहून एसटी (राज्य परिवहन) बस आहेत, लोणावळ्यासाठी व्होल्वो आणि स्थानिक वाहतूक उपलब्ध आहे, मुंबई ते लोणावळा सुमारे 84 किमी आहे, लोणावळ्यापासून 40 किमी अंतरावर असलेल्या भाबुर्डे गावापर्यंत बसेस उपलब्ध आहेत, नंतर 20-25 मिनिटे चालतात आणि एकोले गावात पोहोचलो.
घनगडहून मुंबईला जाणाऱ्या गाड्या
मुंबईपासून 85 किलोमीटर अंतरावर असलेल्या मुंबई ते लोणावळ्यासाठी अनेक गाड्या उपलब्ध आहेत, लोणावळ्यापासून 40 किलोमीटर अंतरावर असलेल्या भाबुर्डे गावासाठी बसेस उपलब्ध आहेत, त्यानंतर अकोले गावात जाण्यासाठी 20-25 मिनिटे चालत जावे.
मुंबई ते घनगड रस्त्याने
मुंबई – लोणावळा – आंबवणे – एकोला (घनगड). (१२५ किमी) मुंबई ते घनगड – मुंबईहून ट्रेकर्स लोणावळ्याला जातात तेथून आंबवणे आणि तिथून अकोला (घनगड) पोहोचतात.
घनगड किल्ल्याची माहिती घनगड किल्ल्याची माहिती घनगड किल्ल्याची माहिती घनगड किल्ल्याची माहिती घनगड किल्ल्याची माहिती घनगड किल्ल्याची माहिती घनगड किल्ला घनगड किल्ला घनगड किल्ला घनगड किल्ला घनगड किल्ला
पुढे वाचा –
3 thoughts on “घनगड किल्ल्याची माहिती | Ghangad Fort Information in Marathi”