IPL इतिहास, निबंध, संघ, मालकांची माहिती | IPL History, Essay, Team List, IPL Full information in Marathi 2023

IPL काय आहे, इतिहास, निबंध, संघ, मालकांची माहिती, स्वरूप, ब्रँड, खेळाडू, विजेत्या संघाची यादी, कमाई, नफा, तोटा, (Indian Premier League (IPL) History, Essay in Hindi) (Full Form, Facts, Winners Teams List, Winners and Runners List of All Seasons, Format, Players, Earning, Profit, Loss, Controversy)

IPL Full information in Marathi:- आपल्या देशात क्रिकेटचे करोडो चाहते आहेत. त्याला क्रिकेट पाहणे इतके आवडते की भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळाने भारतात इंडियन प्रीमियर लीग सुरू केली. जो देशातील विविध राज्यांच्या संघासोबत खेळला जातो. आज या लेखात आम्ही तुम्हाला इंडियन प्रीमियर लीग म्हणजेच IPL बद्दल माहिती देणार आहोत, ही स्पर्धा काय आहे, त्याचे स्वरूप काय आहे, कोणत्या राज्यांचे संघ यामध्ये सहभागी होतात, आतापर्यंतच्या विजेत्या संघांची यादी तुम्हाला यासंबंधी माहिती मिळेल. आमच्या या लेखात IPL, मालक इ. यासाठी तुम्हाला आमचा हा लेख शेवटपर्यंत वाचावा लागेल.

IPL म्हणजे काय, इतिहास, निबंध (IPL History, Essay in Marathi)

आयपीएलची घोषणा	13 सप्टेंबर 2007
पूर्ण फॉर्म	इंडियन प्रीमियर लीग
सुरू केले होते	बीसीसीआय द्वारे
पहिला हंगाम	2008
एकूण हंगाम (सध्या)	13
कोणत्या महिन्यात खेळला जातो	एप्रिल ते मे
एकूण संघ	आठ
एकूण खेळाडू	11
बक्षीस रक्कम	20 कोटी
अधिकृत संकेतस्थळ	iplt20.com

आयपीएल पूर्ण फॉर्म (IPL Full Form)

आयपीएलचे पूर्ण नाव म्हणजे इंडियन प्रीमियर लीग (Indian Premier League). जो देशातील विविध राज्यांच्या संघांमध्ये खेळला जातो.

IPL हा कोणत्या प्रकारचा खेळ आहे  

IPL हा एक क्रिकेट खेळ आहे जो T20 लीग म्हणून खेळला जातो. हे दरवर्षी आपल्या देशात होते आणि भारतासह इतर देशांतील खेळाडूही या लीगमध्ये सहभागी होतात. क्रिकेटच्या या लीगमध्ये सहभागी होणारे संघ भारतीय शहरे किंवा राज्यांचे नेतृत्व करतात. या संघांमध्ये सामने खेळले जातात आणि शेवटी जो संघ विजयी राहतो त्याला ट्रॉफी आणि बक्षीस दिले जाते.

हेही वाचा – Holi Information in Marathi | होळी सणा बद्दल माहिती | Rangpanchmi 2023

आयपीएलची सुरुवात (IPL History)

BCCI (भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळ) ने 2007 मध्ये इंडियन प्रीमियर लीग सुरू करण्याची घोषणा केली होती आणि या घोषणेच्या केवळ एक वर्षानंतर म्हणजे 2008 मध्ये ही लीग सुरू झाली.

IPL टीम फ्रँचायझी

या लीगची घोषणा झाल्यानंतर काही महिन्यांनी या लीगच्या संघांच्या फ्रँचायझींची विक्री झाली. लोकांनी संघाची फ्रँचायझी घेण्यासाठी बोली लावली होती, ज्या व्यक्तीने किंवा ट्रस्टने जास्त बोली लावली, त्या लोकांना संघाची फ्रेंचायझी मिळाली. अशा प्रकारे बेंगळुरू, चेन्नई, दिल्ली, हैदराबाद, राजस्थान, कोलकाता, पंजाब आणि मुंबई संघांना त्यांचे मालक मिळाले. मात्र, जसजसा खेळ पुढे सरकत गेला तसतसे काही संघ निघून गेले आणि नवीन संघ सामील झाले. उदाहरणार्थ, या लीगमध्ये पुणे आणि गुजरात राज्यांतील संघही सहभागी झाले होते, ज्यांचा या लीगमध्ये अद्याप समावेश नाही.

IPL संघ

आतापर्यंत या लीगमध्ये एकूण आठ संघ सहभागी झाले आहेत, परंतु या वर्षीपासून म्हणजेच 2022 पासून आणखी 2 संघ आयपीएलमध्ये सामील झाले आहेत. आणि हे संघ आपल्या देशातील उद्योगपती आणि अभिनेत्यांनी विकत घेतले आहेत. येथे आम्ही त्या संघांना माहिती देत ​​आहोत.

दिल्ली कॅपिटल्स संघ

संघाचे नाव	दिल्ली राजधान्या
राज्य शहर	दिल्ली
मालक	GMR आणि JSW ग्रुप
कर्णधार	ऋषभ पंत
पदार्पण	2008
होम ग्राउंड	अरुण जेटली स्टेडियम आणि शहीद वीर नारायण सिंग आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम
विजेता	एकदाही नाही
अधिकृत संकेतस्थळ	delhicapitals.in/

या संघाचे नाव आधी दिल्ली डेअर डेव्हिल्स होते, जे नंतर दिल्ली कॅपिटल्स म्हणून ओळखले जाऊ लागले.

कोलकाता नाईट रायडर्स संघ

संघाचे नाव	कोलकाता नाईट रायडर्स
राज्य शहर	कोलकाता, पश्चिम बंगाल
कर्णधार	श्रेयस अय्यर
पदार्पण	2008
मालक	अभिनेता शाहरुख खान, जुही चावला आणि तिचा नवरा जय मेहता
कंपनी	रेड चिलीज एंटरटेनमेंट आणि मेहता ग्रुप
होम ग्राउंड	ईडन गार्डन, कोलकाता
विजेता	दोनदा (2012, 2014)
अधिकृत संकेतस्थळ	kkr.in

चेन्नई सुपर किंग्ज संघ

संघाचे नाव	चेन्नई सुपर किंग्ज
राज्य शहर	चेन्नई
संघाचा कर्णधार	रवींद्र जडेजा
पदार्पण	2008
मालक	इंडियन सिमेंट
होम ग्राउंड	M. A. चिदंबरम स्टेडियम / महाराष्ट्र क्रिकेट असोसिएशन स्टेडियम
विजेता	4 वेळा (2010, 2011, 2018, 2021)
अधिकृत संकेतस्थळ	chennaisuperkings.com

रॉयल चॅलेंजर्स बंगलोर संघ

संघाचे नाव	रॉयल चॅलेंजर्स बंगलोर
राज्य शहर	बंगलोर, कर्नाटक
कर्णधार	fef du plessis
पदार्पण	2008
मालक	संयुक्त आत्मा
होम ग्राउंड	एम चिन्नास्वामी स्टेडियम
विजेता	एकदाही नाही
अधिकृत संकेतस्थळ	royalchallengers.com

मुंबई इंडियन्स संघ

संघाचे नाव	मुंबई इंडियन्स
राज्य शहर	मुंबई, महाराष्ट्र
कर्णधार	रोहित शर्मा
पदार्पण	2008
मालक	मुकेश अंबानी, नीता अंबानी, रिलायन्स इंडस्ट्रीज लिमिटेड
विजेता	5 वेळा, 2013, 2015, 2017 आणि 2019, 2020
होम ग्राउंड	वानखेडे स्टेडियम
आधिरिक वेबसाइट	mumbaiindians.com

राजस्थान रॉयल्स संघ

संघाचे नाव	राजस्थान रॉयल्स
राज्य शहर	राजस्थान
कर्णधार	संजू सॅमसन
पदार्पण	2008
होम ग्राउंड	सवाई मानसिंग स्टेडियम
विजेता	एकदा, 2008
मालक	लचलान मर्डोकच्या जागी मनोज
अधिकृत संकेतस्थळ	rajasthanroyals.com

सनरायझर्स हैदराबाद संघ

संघाचे नाव	सनराइज हैदराबाद
राज्य शहर	हैदराबाद, तेलंगणा
कर्णधार	केन विल्यमसन
पदार्पण	2013
होम ग्राउंड	राजीव गांधी आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट स्टेडियम
विजेता	एके काळी (वर्ष २०१६)
मालक	कलानिथी मारन आणि सन टीव्ही नेटवर्क
अधिकृत संकेतस्थळ	sunrisershyderabad.in

किंग्ज इलेव्हन पंजाब संघ

संघाचे नाव	किंग्ज इलेव्हन पंजाब
कर्णधार	मयंक अग्रवाल
पदार्पण	2008
होम ग्राउंड	पीसीए स्टेडियम / होळकर स्टेडियम
विजेता	जिंकले नाही
मालक	अभिनेत्री प्रीती झिंटा, नेस वाडिया, करण पॉल, मोहित बर्मन
अधिकृत संकेतस्थळ	www.kxip.in/

गुजरात टायटन्स

संघाचे नाव	गुजरात टायटन्स
जुने नाव	गुजरात कमर
कर्णधार	हार्दिक पांड्या
पदार्पण	वर्ष 2022
होम ग्राउंड	नरेंद्र मोदी स्टेडियम, मोटेरा
विजेता	आता नाही
मालक	CVC कॅपिटल पार्टनर्स
अधिकृत संकेतस्थळ	www.gujarattitansipl.com

लखनौ सुपरजेंट्स

संघाचे नाव	लखनौ सुपरजेंट्स
कर्णधार	के एल राहुल
पदार्पण	2022 मध्ये
होम ग्राउंड	BRSABV अकान क्रिकेट स्टेडियम
विजेता	आता नाही
मालक	संजीव गोयंका
अधिकृत संकेतस्थळ	www.lucknowteam.com

IPL संघ मालक आणि ब्रँड व्हॅल्यू (IPL Teams Owners and Brand Value 2023)

संघाचे नाव	मालकाचे नाव	ब्रँड मूल्य
मुंबई इंडियन्स	रिलायन्स इंडस्ट्रीज	25 अब्ज
कोलकाता नाईट रायडर्स	जय मेहता आणि  शाहरुख खान	5.43 अब्ज
चेन्नई सुपर किंग्ज	चेन्नई सुपर किंग्ज क्रिकेट लिमिटेड	27 अब्ज
रॉयल चॅलेंजर्स बंगलोर	संयुक्त आत्मा	5.36 अब्ज
दिल्ली राजधान्या	जीएमआर ग्रुप आणि जेएसडब्ल्यू ग्रुप	3.70 अब्ज
राजे 11 पंजाब	केपीएच ड्रीम क्रिकेट प्रायव्हेट लिमिटेड, प्रीती झिंटा, नेस वाडिया, मोहित बर्मन, ओबेरॉय ग्रुप, करण पॉल	3.18 अब्ज
राजस्थान रॉयल्स	मनोज बदले (मनोज बदले)	2.49 अब्ज
सनराइज हैदराबाद	सन टीव्ही नेटवर्क	4.42 अब्ज
गुजरात टायटन्स	CVC कॅपिटल पार्टनर्स	56.2 अब्ज
लखनौ सुपरजेंट्स	संजीव गोयंका	70.9 अब्ज

IPL मॅच फॉरमॅट (Format)

• आयपीएलमध्ये सहभागी होणाऱ्या प्रत्येक संघाला दुसऱ्या संघासोबत दोन सामने खेळावे लागतात आणि या सामन्यांनंतर जो संघ पहिल्या चार क्रमांकावर येतो. ते प्लेऑफसाठी पात्र ठरतात.
• प्लेऑफमध्ये, दोन अव्वल मानांकित संघांमध्ये अंतिम फेरीत स्थान मिळवण्यासाठी स्पर्धा असते आणि हा सामना जिंकणारा संघ अंतिम फेरीत आपले स्थान निश्चित करतो.
• तर पराभूत संघाला अंतिम फेरीत जाण्याची आणखी एक संधी मिळते आणि हा संघ दुसऱ्या क्वालिफायर, तिसऱ्या आणि चौथ्या क्रमांकाच्या संघांमधील सामन्यात विजेत्या संघासोबत खेळतो. आणि जो संघ दुसरा क्वालिफायर जिंकतो, तो अंतिम सामना खेळतो.
• त्यामुळेच प्रत्येक आयपीएल संघ अव्वल दोनमध्ये येण्याचा प्रयत्न करतो, जेणेकरून तो हरला तरी त्याला अंतिम फेरीत स्थान मिळवण्याची दुसरी संधी मिळू शकेल.

आयपीएल लिलाव

संघाची फ्रँचायझी खेळाडू मिळवू शकते असे तीन मार्ग आहेत, एक लिलावाद्वारे, दुसरा ट्रेडिंग विंडोद्वारे (एक संघ दुसर्‍या संघासह खेळाडूंची देवाणघेवाण करतो) आणि तिसरा अनुपलब्ध खेळाडूंच्या बदलींवर स्वाक्षरी करून आहे. अनुपलब्ध खेळाडू).

हेही वाचा – Chanakya Niti: असा जीवनसाथी स्थिर घर उध्वस्त करतो, वाचवले पाहिजे

लिलाव प्रक्रिया

• आयपीएलमध्ये दरवर्षी लिलाव होतो. प्रत्येक फ्रँचायझी संघाचे मालक या लिलावात भाग घेतात आणि त्यांच्या आवडत्या खेळाडूंना मिळवण्यासाठी बोली लावतात.
• प्रत्येक खेळाडूसाठी आधारभूत किंमत निश्चित केली जाते आणि या मूळ किमतीपेक्षा जास्त बोली फ्रँचायझी लावते. सर्वात जास्त किमतीची बोली लावणाऱ्या फ्रँचायझीला तो खेळाडू मिळतो.
• लिलावापूर्वी प्रत्येक फ्रँचायझी आपले 3 खेळाडू विकत घेऊ शकते आणि ‘राईट टू मॅच’ वापरण्याचा अधिकारही फ्रँचायझीला आहे.

खेळाडू रिटेन म्हणजे काय?

लिलाव सुरू होण्यापूर्वी कोणतीही फ्रँचायझी त्यांच्या संघातील जास्तीत जास्त तीन खेळाडूंना त्यांच्या संघात ठेवू शकते आणि तसे केल्यास लिलावादरम्यान राखून ठेवलेल्या खेळाडूंचा लिलाव केला जात नाही.

रिटेन का वापरला जातो

आपल्या संघातील सर्वात महत्त्वाच्या खेळाडूंना आपल्या संघाचा एक भाग ठेवण्यासाठी याचा वापर केला जातो. तथापि, हे फ्रँचायझीवर अवलंबून आहे की ते आपल्या खेळाडूंना कायम ठेवू इच्छितात की नाही.

राखून ठेवलेल्या खेळाडूंची किंमत

तीन खेळाडूंना कायम ठेवण्याची किंमत

फ्रँचायझीने आपल्या तीन खेळाडूंना कायम ठेवल्यास त्यांना त्या खेळाडूंसाठी अनुक्रमे किंमत मोजावी लागेल. पहिल्या खेळाडूला 15 कोटी रुपये, दुसऱ्या खेळाडूला 11 कोटी रुपये आणि तिसऱ्या खेळाडूला 7 कोटी रुपये. अशा प्रकारे, लिलावासाठी निश्चित केलेल्या रकमेतून त्या फ्रेंचायझीचे 33 कोटी रुपये कमी झाले आहेत.

दोन खेळाडूंना कायम ठेवण्याची किंमत

फ्रँचायझीने आपल्या दोन खेळाडूंना कायम ठेवल्यास त्यांना अनुक्रमे त्या खेळाडूंची किंमत मोजावी लागेल. पहिल्या खेळाडूसाठी 12.5 कोटी रुपये आणि दुसऱ्या खेळाडूसाठी 8.5 कोटी रुपये आणि अशा प्रकारे त्या फ्रँचायझीचे 21 कोटी रुपये लिलावासाठी निश्चित केलेल्या रकमेतून कमी केले जातात.

खेळाडूंना कायम ठेवण्याची किंमत

जर फ्रँचायझीने त्यांच्यापैकी एक खेळाडू कायम ठेवला तर त्यांना त्या खेळाडूसाठी 12.5 कोटी रुपये द्यावे लागतील. त्यानंतर लिलावासाठी निश्चित केलेल्या रकमेतून ही रक्कम वजा केली जाते.

राईट टू मॅच कार्ड म्हणजे काय?

राईट टू मॅच हा एक प्रकारचा अधिकार आहे, ज्याच्या मदतीने कोणतीही फ्रँचायझी आपल्या संघातील विकले गेलेले खेळाडू मिळवू शकते. उदाहरणार्थ, जर एखाद्या फ्रँचायझीने आपला कोणताही खेळाडू कायम ठेवला नाही आणि तो खेळाडू दुसऱ्या फ्रेंचायझीने विकत घेतला असेल. त्यामुळे या खेळाडूंना त्यांच्या संघाचा भाग बनवण्यासाठी फ्रँचायझी लिलाव प्रक्रिया संपल्यानंतर या कार्डच्या मदतीने त्यांना मिळवू शकतात. त्यानंतर तो खेळाडू त्याच्या जुन्या फ्रेंचायझीकडे परत जातो. खेळाडूच्या फ्रँचायझी संघाला त्याच्या संघात समाविष्ट करण्यासाठी तेवढीच रक्कम द्यावी लागते, ज्या रकमेत त्याला दुसऱ्या फ्रेंचायझीने खरेदी केले आहे.

Chanakya Niti: स्त्रिया पुरुषांच्या या गुणांकडे आकर्षित होतात, त्या स्वतःवर नियंत्रण ठेवू शकत नाहीत

राईट टू मॅच कार्ड  नियम

• जर एखाद्या फ्रँचायझीने आपल्या 3 खेळाडूंना कायम ठेवले तर नियमांनुसार ती ‘राईट टू मॅच’ कार्ड फक्त दोनदा वापरू शकते.
• जर त्यांच्या संघातील दोन किंवा एक खेळाडू फ्रँचायझीने कायम ठेवले तर नियमानुसार ते तिघे हे कार्ड वापरू शकतात.

आयपीएल हंगाम

आतापर्यंत या लीगचे 13 हंगाम पूर्ण झाले आहेत तर 14वा हंगाम 2021 मध्ये मे महिन्यात आला होता, परंतु कोरोना विषाणूमुळे तो मध्यंतरी रद्द करण्यात आला. मागील 13 हंगामातील विजेत्या संघांची नावे पुढीलप्रमाणे आहेत

IPL विजेता संघ (IPL विजेता संघ यादी)

हंगाम	विजयी संघ	धावपटू
2008	राजस्थान रॉयल्स	चेन्नई सुपर किंग्ज
2009	डेक्कन चार्जर्स	रॉयल चॅलेंजर्स बंगलोर
2010	चेन्नई सुपर किंग्ज	मुंबई इंडियन्स
2011	चेन्नई सुपर किंग्ज	रॉयल चॅलेंजर्स बंगलोर
2012	कोलकाता नाईट रायडर्स	चेन्नई सुपर किंग्ज
2013	मुंबई इंडियन्स	चेन्नई सुपर किंग्ज
2014	कोलकाता नाईट रायडर्स	किंग्ज इलेव्हन पंजाब
2015	मुंबई इंडियन्स	चेन्नई सुपर किंग्ज
2016	सनराइज हैदराबाद	रॉयल चॅलेंजर्स बंगलोर
2017	मुंबई इंडियन्स	रायझिंग पुणे सुपरजायंट
2018	चेन्नई सुपर किंग्ज	सनराइज हैदराबाद
2019	मुंबई इंडियन्स	चेन्नई सुपर किंग्ज
2020	मुंबई इंडियन्स	राजधानी दिल्ली
2021	चेन्नई सुपर किंग्ज	कोलकाता नाईट रायडर्स

IPL पुरस्कार

आयपीएलच्या प्रत्येक हंगामात खेळाडूंना अनेक प्रकारचे पुरस्कारही दिले जातात आणि यापैकी दोन पुरस्कार म्हणजे ऑरेंज आणि पर्पल कॅप. ऑरेंज कॅप ही बॅट्समनसाठी तर जांभळी कॅप बॉलर्ससाठी बनवली जाते. आयपीएलच्या मोसमात सर्वाधिक धावा करणाऱ्या फलंदाजाला ही कॅप दिली जाते आणि अशा प्रकारे अंतिम सामन्यात ही कॅप चालू हंगामात सर्वाधिक धावा करणाऱ्या फलंदाजाकडे असते. गोलंदाजाच्या बाबतीतही असेच घडते.

विजेत्या संघासाठी बक्षीस रक्कम

आयपीएलच्या प्रत्येक मोसमात बक्षिसाची रक्कम बदलते आणि या वर्षीची लीग जिंकणाऱ्या संघाला २० कोटी रुपये दिले जातील. दुसऱ्या क्रमांकावर येणाऱ्या संघासाठी ही बक्षीस रक्कम 12.5 कोटी, तिसऱ्या आणि चौथ्या क्रमांकावर येणाऱ्या संघासाठी ही रक्कम 8.75 कोटी इतकी आहे.

 IPL किती प्रसिद्ध आहे (आयपीएल लोकप्रियता)

• आयपीएलची आवड फक्त भारतापुरती मर्यादित नाही, ही लीग इतर देशांमध्येही पाहायला मिळते. आशिया, मध्य पूर्व, यूके, ऑस्ट्रेलिया आणि अमेरिका या देशांमध्ये आयपीएलची प्रेक्षकसंख्या खूप जास्त आहे.
• 2016 च्या तुलनेत 2017 च्या आयपीएल सीझनच्या दर्शकांमध्ये 40 टक्के वाढ झाली आहे. ज्याने आयपीएलचा शेवटचा सीझन सर्वात प्रसिद्ध सीझन ठरला.
• यंदाच्या आयपीएल सीझनला 2017 पेक्षा जास्त प्रेक्षकसंख्या मिळेल अशी अपेक्षा आहे. कारण यंदाच्या मोसमातील सलामीचा सामना जास्तीत जास्त प्रेक्षकांनी पाहिला आहे.
• आयपीएलच्या लोकप्रियतेचा अंदाज तुम्ही यावरूनही लावू शकता की आयपीएल हा जगातील सर्वात महागडा खेळ आहे आणि दरवर्षी ही लीग करोडो रुपयांची कमाई करते.
• हा गेम फक्त टीव्हीपुरता मर्यादित नसून तो ऑनलाइनही मोठ्या प्रमाणावर पाहिला जातो आणि त्याचे ऑनलाइन व्ह्यूअरशिप लाखोंच्या घरात आहे. 2018 च्या लीगच्या पहिल्या वीकेंडमध्ये, IPL च्या बेस वेबसाइटला 3.5 दशलक्षाहून अधिक हिट्स मिळाले.
• हे आतापर्यंत Hotstar द्वारे 82.4 दशलक्ष दर्शकांनी पाहिले आहे, जे गेल्या वर्षीच्या तुलनेत 76% पेक्षा जास्त आहे.

IPL संघाचे मालक पैसे कसे कमवतात

जगातील सर्वात महागड्या खेळांमध्ये सहभागी असलेल्या आयपीएल संघांचे मालक पाच मार्गांनी पैसे कमवतात, जे खालीलप्रमाणे आहेत.

बक्षीस रक्कम

आयपीएल हंगामाच्या शेवटी, पहिल्या चार संघांना बक्षीस रक्कम दिली जाते, जी या संघाच्या मालकांना जाते. आयपीएल अंतर्गत दिलेली ही रक्कम दरवर्षी वाढते आणि दरवर्षी विजेत्या संघाला करोडो रुपये मिळतात.

ब्रँड मूल्य

IPL संघांचे मालक त्यांच्या संघाची ब्रँड व्हॅल्यू वाढवण्यासाठी दरवर्षी करोडो रुपये देऊन सर्वाधिक लोकप्रिय खेळाडू खरेदी करतात. कारण संघाचे मूल्य वाढवूनच संघाला भरपूर गुंतवणूकदार मिळतात.

प्रायोजक

इंडियन प्रीमियर लीगचे मालक प्रायोजकत्वाद्वारे पैसे कमवतात आणि प्रायोजकत्वाचे उत्पन्न हे संघांसाठी कमाईचे खरे स्त्रोत आहे. IPL संघांच्या खेळाडूंच्या जर्सीवर लिहिलेली अनेक कंपन्यांची नावे तुम्ही पाहिली असतील, जे संघांचे प्रायोजक आहेत.

तिकिटांद्वारे

IPL फ्रँचायझीच्या मालकांसाठी तिकिटे हा उत्पन्नाचा आणखी एक मोठा स्रोत आहे. म्हणजेच कोणत्याही संघाच्या घरच्या मैदानावर सामने खेळले जातात. तो सामना पाहण्यासाठी प्रेक्षकांनी खरेदी केलेल्या तिकिटाचे पैसे त्या संघाच्या मालकांकडे जातात.

मीडिया अधिकार

• IPL संघांचे मालक मीडिया अधिकारांद्वारे सर्वाधिक कमाई करतात आणि हे उत्पन्नाचे सर्वात महत्वाचे स्त्रोत आहे.
• मीडिया हक्क म्हणजे एखाद्या वाहिनीला सामन्याचे प्रसारण करण्याचा अधिकार दिला जातो आणि हा अधिकार मिळवण्यासाठी चॅनलकडून बीसीसीआयला पैसे दिले जातात.
• त्यानंतर बीसीसीआय या पैशातून आपला हिस्सा ठेवते आणि उर्वरित विकले गेलेले पैसे संघांमध्ये वितरित करते. हे पैसे त्यांच्या मालकांना संघांच्या श्रेणीनुसार दिले जातात.
• म्हणजेच हंगामात जो संघ पहिला येतो त्याला जास्त पैसे मिळतात आणि जो संघ शेवटचा येतो त्याला कमी पैसे दिले जातात.

व्यापार विक्री

आयपीएल संघ कॅप, मनगटाचे घड्याळे, टी-शर्ट मिळवतात आणि या सर्व गोष्टी प्रेक्षक आणि IPL प्रेमी मोठ्या प्रमाणात खरेदी करतात. जे आयपीएल संघांच्या मालकांसाठी उत्पन्नासारखे काम करते.

आयपीएलमुळे भारताची लोकप्रियता वाढली

• आयपीएलच्या यशामुळे भारताची ओळखही जगात आणखी वाढली आहे. आज आयपीएलमुळे क्रीडा जगतातील सर्व प्रसिद्ध लीगमध्ये भारताचे नावही घेतले जाते.
• जगभरातील क्रिकेटपटूंना भारताच्या या क्रिकेट लीगचा भाग व्हायचे आहे. त्यामुळे भारत क्रिकेटपटूंच्या व्यवसायात सर्वाधिक लोकप्रिय देश बनला आहे.

आयपीएलचे फायदे

नवीन प्रतिभेला प्रोत्साहन द्या

आयपीएल मुळेच आज भारतातील युवा खेळाडूंना आपले कौशल्य दाखवण्याची संधी मिळत आहे आणि यावेळी आपल्या देशातील अतिशय सक्षम युवा खेळाडू आपल्या देशाच्या आणि इतर देशांच्या खेळाडूंसोबत खेळू शकतात आणि त्यांच्याकडून खूप काही शिकू शकतात. .

देशाच्या अर्थव्यवस्थेला फायदा

आयपीएलमुळे आपल्या देशालाही अनेक फायदे मिळत आहेत, जसे की यामुळे आपल्या देशाची अर्थव्यवस्था वाढत आहे आणि इतर देशातून लोक हे खेळ पाहण्यासाठी भारतात येत आहेत, त्यामुळे आपल्या देशाच्या पर्यटनातही वाढ होत आहे. बढती

इतर प्रकारच्या लीग सुरू झाल्या

आयपीएलच्या यशानंतर आपल्या देशात कबड्डी, फुटबॉल आणि बॅडमिंटन इत्यादी इतर खेळांच्या लीग सुरू झाल्या, त्यामुळे या खेळांना भारतातही प्रोत्साहन दिले जात आहे.

आयपीएलचे तोटे

• आयपीएलमुळे आपल्या देशातील खेळाडूंना विश्रांतीची संधी मिळत नाही. त्यामुळे ते आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील खेळांमध्ये योग्य कामगिरी करू शकत नाहीत. 
• अनेक खेळाडू आयपीएलच्या माध्यमातून भरपूर कमाई करत आहेत, त्यामुळे त्यांचा पैशाकडे कल वाढत आहे आणि अनेक खेळाडू मुदतपूर्व निवृत्तीही घेत आहेत.

आयपीएलमुळे बीसीसीआयची ओळख

BCCI हे क्रिकेट विश्वातील सर्वाधिक पैसे कमावणारे क्रिकेट बोर्ड आहे आणि ते खूप प्रसिद्धही आहे. पण आयपीएल सुरू झाल्यापासून बीसीसीआयचा लौकिक क्रिकेट जगतात आणखी वाढला आहे. आज बीसीसीआय आयपीएलच्या माध्यमातून करोडो रुपयांची कमाई करत आहे. यासोबतच आयपीएलमुळे जगभरात क्रिकेटला अधिक ओळख मिळाली आहे.

IPL वाद

• 2013 लीग दरम्यान मॅच फिक्सिंग करण्यात आले होते ज्यामुळे दोन संघांवर बंदी घालण्यात आली होती आणि हे संघ चेन्नई सुपर किंग्स आणि राजस्थान रॉयल्स होते. या संघांशिवाय अनेक खेळाडूंनाही या लीगमध्ये सहभागी होण्यास बंदी घालण्यात आली होती. बंदी असलेल्या संघांनी 2018 साली लीगमध्ये पुनरागमन केले असले तरी.
• 2013 मध्ये, आयपीएल फ्रँचायझी टीम पुणे वॉरियर्स इंडिया (PWI) च्या मालकांनी त्यांची फ्रेंचायझी सोडली होती. कारण फ्रँचायझी घेण्याचे शुल्क या संघाच्या मालकांनी भरलेले नव्हते.
• आयपीएल सुरू करण्यामागे ललित मोदींचा सर्वात मोठा हात होता आणि ते आयपीएलचे अध्यक्ष होते. पण सट्टेबाजी आणि मनी लाँड्रिंगमध्ये गुंतल्यामुळे मोदींची आयपीएलमधून हकालपट्टी करण्यात आली आणि सध्या तो दुसऱ्या देशात राहत आहे.

IPL मनोरंजक तथ्ये

• खेळाडूच्या कराराचा कालावधी एक वर्षाचा असतो, परंतु फ्रँचायझीची इच्छा असल्यास ती आपल्या खेळाडूचा करार दोन वर्षांसाठीही वाढवू शकते.
• आयपीएल संघात 18 ते 25 खेळाडू असू शकतात, ज्यामध्ये एका संघात जास्तीत जास्त 8 विदेशी खेळाडू असू शकतात.
• डेक्कन चार्जर्स, गुजरात लायन्स, कोची टस्कर्स केरळ, पुणे वॉरियर्स इंडिया आणि रायझिंग पुणे सुपरजायंट हे एकेकाळी आयपीएल संघ असायचे पण आता हे संघ आयपीएलचा भाग नाहीत.
• Vivo कंपनीने IPL चा टायटल स्पॉन्सर सुमारे 439.8 कोटी रुपयांना विकत घेतला आहे आणि हा टायटल स्पॉन्सर Vivo ला 5 वर्षांसाठी म्हणजेच 2018 ते 2022 पर्यंत देण्यात आला आहे.
• जगभरातील सुमारे 18 देशांमध्ये आयपीएलचे सामने प्रसारित केले जातात, तर हॉटस्टारला इंटरनेटवर आयपीएलचे प्रसारण करण्याचा अधिकार आहे.
• आयपीएल गव्हर्निंग कौन्सिल या स्पर्धेच्या सर्व कामकाजासाठी जबाबदार आहे आणि या परिषदेचे सदस्य राजीव शुक्ला, अजय शिर्की, सौरव गांगुली, अनुराग ठाकूर आणि अनिरुद्ध चौधरी आहेत.
• कोणत्याही पाकिस्तानी खेळाडूला आयपीएलमध्ये सहभागी होण्याचा अधिकार नाही. मात्र, ज्या वेळी आयपीएल सुरू झाले, त्यावेळी अनेक संघांमध्ये पाकिस्तानचे खेळाडू असायचे. पण नंतर या देशातील खेळाडूंना आयपीएलमध्ये भाग घेण्यास बंदी घालण्यात आली.

आपल्या देशात जेव्हा आयपीएल सुरू झाले, तेव्हा ही लीग इतकी यशस्वी होईल, अशी कोणालाच अपेक्षा नव्हती. पण हळूहळू ही लीग भारतासह जगभरात खूप प्रसिद्ध झाली आहे आणि या लीगचे भविष्य खूप उज्ज्वल आहे.

FAQ

प्रश्न: आयपीएलचे पूर्ण रूप काय आहे?
उत्तर: इंडियन प्रीमियर लीग.

प्रश्न: IPL कधी सुरू होईल?
उत्तर: सप्टेंबर ते ऑक्टोबर.

प्रश्न: आयपीएल संघ किती आहे?
उत्तर : १०

प्रश्न: आयपीएलमध्ये ऑरेंज कॅप कोणाला मिळते?
उत्तर: फलंदाजाने सर्वाधिक धावा केल्याबद्दल

प्रश्न: आयपीएलमध्ये पर्पल कॅप कोणाला मिळते?
उत्तर: गोलंदाजाने सर्वाधिक विकेट घेतल्यावर

---

YOU MIGHT ALSO LIKE